Η καμπάνα Δικάστρου

Η Μεγάλη εξ’ Αμερικής Καμπάνα,

του  Αγίου Γεωργίου Δικάστρου

[Του Λεωνίδα Ιωάννου Καρφή, Αντιστρατήγου ε.α.]

 

Ο Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Δικάστρου 

Στους 629 ανήλθαν οι κάτοικοι του Δικάστρου, στην απογραφή του 1889, και ήταν τότε το Δίκαστρο, το χωριό με τον μεγαλύτερο πληθυσμό στο Δήμο Τυμφρηστού. Η διαβίωση όμως 629 κατοίκων στην ορεινή και άγονη περιοχή του χωριού απέβη δυσχερής και κατέστησε αναγκαία την μετανάστευση μέρους του πληθυσμού του. Η ανάπτυξη της  «αστικής ζωής» και το «άνοιγμα της Αμερικής» ήταν την περίοδο αυτή  οι μεγάλες προκλήσεις και  διέξοδοι για τους νέους του Δικάστρου.

Στην επόμενη απογραφή του 1896, οι κάτοικοι του χωριού μειώθηκαν σε 509, ήτοι λιγότεροι, από την προηγούμενη απογραφή,  σε  ποσοστό 20%. Μέσα σε μια επταετία, από το 1889 μέχρι το 1896, περισσότεροι από 120 κάτοικοι του Δικάστρου, νέοι στην ηλικία, η ακμή του χωριού, πήραν το δρόμο για τις πόλεις και την Αμερική. Επέλεξαν την διέξοδο της φυγής, της αναζήτησης κάποιας και οπουδήποτε  μισθωτής εργασίας,  για  μια  καλλίτερη ζωή.

Υπολογίζεται (δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα καταγραφή), ότι οι νέοι του Δικάστρου, που εγκατέλειψαν το χωριό τους, τα σπίτια  τους  και έφυγαν,  μετά το  1890, για την Αμερική, για την «πικρή» ξενιτιά, ήταν περισσότεροι από 60. Οι αντίξοες συνθήκες της ζωής στο χωριό είχαν αμβλύνει τα ανθρώπινα συναισθήματα και πολλοί ήταν οι νέοι, που φεύγοντας για την Αμερική,  είπαν, ότι «ρίχνουν πέτρα πίσω» τους.

Η  αγάπη, όμως, για τον τόπο της γέννησης είναι  άσβεστη. Μπορεί οι δυσχέρειες να την κάμψουν, γρήγορα όμως αναγεννιέται και γίνεται  και εντονότερη, μόλις οι δυσχέρειες ξεπερασθούν. Έτσι, και οι νέοι του Δικάστρου, που πήγαν στην Αμερική, όπου άρχισαν να ζουν καλλίτερες μέρες, δεν ξέχασαν τον τόπο τους. Στη σκέψη τους  δέσποζε  η εικόνα του Δικάστρου  και γρήγορα και  έμπρακτα, απέδειξαν την μεγάλη αγάπη τους, για την γενέτειρά τους.

Από τις πρώτες κιόλας αμοιβές τους, που έλαβαν από την εργασία τους στην Αμερική, άρχισαν να συγκεντρώνουν χρήματα και με αυτά αγόρασαν μια μεγάλη Καμπάνα, για την Εκκλησία τους, για τον προστάτη τους Άγιο Γεώργιο και την έστειλαν, το 1906, στο χωριό τους, στο Δίκαστρο. Οι νέοι του Δικάστρου, που ξενιτεύτηκαν στην Αμερική, πρόσφεραν από καρδιάς, στον Άγιο Γεώργιο του χωριού τους, το καλλίτερο, το ακριβότερο δώρο, την μεγαλύτερη, ίσως σε όλη την Ελλάδα, Καμπάνα. Ήταν μια σκέψη, μια πρωτοβουλία, μία πράξη τους,  πραγματικά αξιοθαύμαστη και αξιέπαινη. 

Για αυτή, την εξ Αμερικής μεγάλη Καμπάνα του Αγίου Γεωργίου, όπως την ονόμασαν τιμητικά και την κατέγραψαν οι Δικαστριώτες, ο Στρατηγός-Ιατρός Δημήτριος Παπαδημητρίου, υιός του μακαριστού Ιερέα και Διδασκάλου του Δικάστρου, παπα-Γρηγόρη Παπαδημητρίου, διηγήθηκε, τα εξής:

«Η εξ Αμερικής Καμπάνα ήταν αρκετά μεγάλη,  είχε βάρος πάνω από  τόνο. Για την   μεταφορά της  από τον Άγιο Γεώργιο  έλαβαν μέρος  όλοι οι άνδρες του χωριού. Την μετέφεραν στον ώμο τους, πάνω σε  χονδρά ξύλα και λόγω του μεγάλου βάρους της,  εναλλάσσονταν  στην μεταφορά της,  ανά  τέταρτο της ώρας.

Η Καμπάνα τοποθετήθηκε στην αυλή του  Σχολείου, κοντά στην Εκκλησία   του πολιούχου Άγιου Γεωργίου,  πάνω σε ειδικό σύστημα ξύλων, που έστειλαν οι  ομογενείς της Αμερικής  μαζί με την Καμπάνα. Ο ήχος της ήταν τόσο δυνατός που ακούγονταν σε όλα τα χωριά. Ο παπα-Γρηγόρης, λόγω αυτής της  ακουστικότητας της Καμπάνας, δεν την  σήμαινε  κάθε Κυριακή ή Γιορτή.

Η  Μεγάλη εξ΄ Αμερικής Καμπάνα  σήμαινε μόνο τέσσαρες φορές το χρόνο: τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, του Αγίου Γεωργίου και της Παναγίας.  Τις γιορτές αυτές,  όλοι οι παπάδες των γύρω χωριών  του Δήμου Τυμφρηστού  περίμεναν   να  σημάνει  πρώτα  η μεγάλη  Καμπάνα  του Αγίου Γεωργίου Δικάστρου και μετά σήμαιναν  τις Καμπάνες των Εκκλησιών τους.

Ο  παπα-Γρηγόρης ήταν ο  Αρχιερατικός Επίτροπος  στο Δήμο Τυμφρηστού και έπρεπε  να  σημάνει  αυτός  πρώτος  «κατά την εκκλησιαστικήν  τάξιν»   την  Καμπάνα της Εκκλησιάς του. Η  τάξη  αυτή, όπως έλεγε ο Παπα-Γρηγόρης, είχε  και ένα  θρησκευτικό σκοπό:  να  συγχρονίσει  τις μεγάλες Γιορτές της Χριστιανοσύνης,  με την  ταυτόχρονη  έναρξη και τον  ταυτόχρονο  εορτασμό τους,  σε όλα τα χωριά Τυμφρηστού.

Ο ήχος της Μεγάλης  εξ’ Αμερικής Καμπάνας   του Δικάστρου   και  των μικρότερων των άλλων χωριών, συνέθεταν, στην  αμφιθεατρική περιοχή Τυμφρηστού ή  πηγών του Σπερχειού ποταμού, ένα  ουράνιο ηχητικό  σύνολο,  που προκαλούσε  θαυμασμό  και  ψυχική  έξαρση.  

Μετά από τρία χρόνια η μεγάλη Καμπάνα ράγισε και μεταφέρθηκε σε Εργοστάσιο  στο Βόλο, για να αποκατασταθεί  η βλάβη της. Ο εργοστασιάρχης  την έλιωσε  και τοποθέτησε το υλικό της σε ειδικό καλούπι για να την ξαναφτιάξει.  Η ανακατασκευή όμως απέτυχε,  αφού  η Καμπάνα δεν ηχούσε, «είχε  χάσει  τη φωνή της».

 Έτσι η Μεγάλη  εξ Αμερικής Καμπάνα του Αγίου Γεωργίου δεν ξανάρθε στο Δίκαστρο. Ο εργοστασιάρχης,  αντ΄ αυτής,  έστειλε, από το Βόλο στο Δίκαστρο,   μια άλλη πολύ μικρότερη Καμπάνα.

Η νέα Καμπάνα  στερεώθηκε σε κλωνάρι,  στη Φτελιά της Εκκλησίας,  δίπλα  στην  παλιά Καμπάνα του Αγίου Γεωργίου και αργότερα,  μεταφέρθηκε και τοποθετήθηκε  σε κλωνάρι   δένδρου,  στην Εκκλησιά της Παναγίας  Δικάστρου,  στον πέρα-Μαχαλά, όπου και υπάρχει μέχρι σήμερα».  

Η μεγάλη εξ Αμερικής Καμπάνα του Αγίου Γεωργίου

(Σχέδιο του στρατηγού-ιατρού Δημ. Γ. Παπαδημητρίου)

………………………………………………………………………………………………………..

Σημείωση: Το άρθρο αφιερώνεται στη μνήμη των δωρητών της Καμπάνας ομογενών της Αμερικής και στη μνήμη του Ιερέα-Διδασκάλου Παπα-Γρηγόρη Παπαδημητρίου και του Στρατηγού-Ιατρού Δημητρίου Γρηγ. Παπαδημητρίου.

Υποσημείωση: Υπάρχει ειδικός λόγος που το παρόν άρθρο βλέπει το φως της δημοσιότητας. Τον τρέχοντα Ιούλιο μήνα, η Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Παπαδημητρίου Νόννα και ο Πρόεδρος Εφετών Γρηγόρης Παπαδημητρίου, τελούν, στην Αθήνα, μνημόσυνο υπέρ  αναπαύσεως της ψυχής, του Ιερέα-Διδασκάλου Δημητρίου Παπαδημητρίου και του Στρατηγού-Ιατρού Δημητρίου Παπαδημητρίου.

Η καθηγήτρια της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Νόννα Παπαδημητρίου, ο Πρόεδρος Εφετών Γρηγόριος Παπαδημητρίου, η Μιμίκα Παπαδημητρίου, καθηγήτρια, σύζυγος του Αρεοπαγίτη Αχιλλέα Νταφούλη και η Κική Παπαδημητρίου, δασκάλα, σύζυγος του Γεν. Επιθεωρητή Δημ. Εκπαίδευσης,  Δημ. Κανελλοπούλου, είναι τα παιδιά του  Στρατηγού- ιατρού Δημ.  Γρηγ. Παπαδημητρίου.. Ο στρατηγός-ιατρός  Δημήτριος Παπαδημητρίου είναι υιός του Ιερέα-Διδασκάλου παπα- Γρηγόρη Παπαδημητρίου.  Ο παπα-Γρηγόρης είχε ακόμη άλλους δύο υιούς, τον Σεραφείμ Παπαδημητρίου, καθηγητή της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Λάρισας και τον Ηρακλή Παπαδημητρίου, καθηγητή Θεολογίας Μ.Ε  και ιδρυτικό στέλεχος, της Αδελφότητας Θεολόγων Ο ΣΩΤΗΡ και μια θυγατέρα την Μάρθα Παπαδημητρίου, σύζυγο του Δασκάλου Ηλία Ζημιανίτη. 
Από τα παιδιά του παπα-Γρηγόρη δεν ζει σήμερα κανένα. Πρόκειται περί  αρίστης και  εξόχου οικογενείας του Δικάστρου και της Ελλάδας. Ο Στρατηγός-ιατρός  Δημήτριος Παπαδημητρίου τιμήθηκε πέρυσι, στο Δίκαστρο, στη Γενική Συνέλευση του Συλλόγου Δικαστριωτών, διότι ως στρατιωτικός-ιατρός συμμετείχε σε ομάδα στρατιωτικών ιατρών, στην οποία το 1935 ανετέθη η  ιατρική αντιμετώπιση της ελονοσίας στην περιοχή Λάρισας.  Είναι η ιατρική ομάδα που ανακάλυψε το εμβόλιο κατά της ελονοσίας και της οποίας τα μέλη ανακηρύχθηκαν "εθνικοί ευεργέτες". Ως  εθνικός ευεργέτης, λοιπόν, τιμήθηκε  το 2011 ο αείμνηστος Στρατηγός-ιατρός.   Στις προθέσεις των Δικαστριωτών, είναι να μεριμνήσουν για το στήσιμο προτομής του στην πλατεία Δικάστρου.

Βιογραφικό του Δημητρίου Γρηγορίου Παπαδημητρίου, Υποστρατήγου-ιατρού:

Ο Δημήτριος  Παπαδημητρίου γεννήθηκε  στο Δίκαστρο,  στις 4 Μαρτίου του 1910. Ήταν το πέμπτο  από τα πέντε παιδιά της  πολυμελούς οικογένειας του παπα-Γρηγόρη, ιερέα και διδασκάλου του Δικάστρου  και της Βασιλικής, το γένος Ιωάννου Κόρδα.  Αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Λαρίσης.

Υπήρξε  αριστούχος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Στρατιωτικής Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Ονομάσθηκε Ανθυπίατρος το 1934 και έλαβε την ειδικότητα του Μικροβιολόγου Ιατρού.

Υπηρέτησε στα Στρατιωτικά Νοσοκομεία Λαμίας και Λάρισας, στην VII Ταξιαρχία Πεζικού  και κατά τον πόλεμο 1940-1941 έλαβε μέρος στη μάχη των Οχυρών της Μακεδονίας. Κατά την κατοχή,  υπηρέτησε  στο  Πολυιατρείο  των Ελληνικών Σιδηροδρόμων στη Λάρισα.

Μετά την απελευθέρωση υπηρέτησε,  στη Διεύθυνση Υγειονομικού ΓΕΣ, στο 404 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο, στο Στρατηγείο Κεντρικής Ελλάδος στη Λαμία,  στη ΙΙ Μεραρχία Πεζικού, στο Β Σώμα Στρατού και στην Ιη Στρατιά. Αποστρατεύθηκε το 1966 με το Βαθμό του Υποστρατήγου.

Διετέλεσε Πρόεδρος του Δ.Σ. του Κρατικού Νοσοκομείου Λαρίσης. Έκανε σπουδαίες ιατρικές ανακοινώσεις σε Πανεπιστήμια και συνέδρια, συνέγραψε επιστημονικές ιατρικές μελέτες και άρθρα, καθώς και την βιογραφία του στρατιωτικού ιατρού, ερευνητού, κοινωνικού ευεργέτου και διδασκάλου του, Υποστρατήγου  Εμμανουήλ Μανουσάκη.

Νυμφεύθηκε την Ουρανία  Παπακακή, από το Βόλο,  με την οποία δημιούργησαν μια εξαίρετη οικογένεια και απέκτησαν τέσσερα παιδιά, την Κική,  την Μιμίκα, την Νόνα, και τον Γρηγόρη, αρίστους σήμερα  οικογενειάρχες, χριστιανούς και διακεκριμένους επιστήμονες. Άφησε  άξιους απογόνους.                   

Ο Δημήτριος Παπαδημητρίου, γόνος ιερέως και διδασκάλου, του παπα-Γρηγόρη, έτυχε επιμελημένης χριστιανικής αγωγής και παιδείας.  Γαλουχήθηκε  από μικρής ηλικίας  με τα νάματα της ορθόδοξης πίστης, αρετής  και ευσέβειας  και αξιώθηκε υψηλής πνευματικής καλλιέργειας και τελείωσης. Είχε εδραία  και ακλόνητη την ταπεινοφροσύνη. 

Ήταν ο άνθρωπος της εκκλησίας, του Εσπερινού, του Όρθρου, της Θείας Λειτουργίας, των Παρακλήσεων,  της Νηστείας, της Προσευχής, της Εξομολόγησης,  της Θείας Μετάληψης. Διήγε, αδιάλειπτα, βίο χριστιανικό, ομολογητικό,  διακριτικό, εκκλησιαστικό. Ήταν ο άνθρωπος του Θεού, το υπόδειγμα του Ορθοδόξου Χριστιανού.

Ανεδείχθη άξιος επιστήμονας και πραγματικός ιατρός. Εργάσθηκε  άοκνα, ακούραστα, για την βελτίωση της υγείας των συνανθρώπων του. Είχε άμετρη την αγάπη, μέχρι αυτοπειραματισμού και αυτοθυσίας, προς τον ασθενή πλησίον. Πίστευε, ότι η ίαση του αρρώστου είναι έργο θεϊκό, θέλημα θεού και  υψίστη εκπλήρωση της επί  γης αποστολής του.  

Συμμετέσχε,  υπό τον Εμμανουήλ Μανουσάκη, την περίοδο 1935-1940, στον «Ανθελονοσιακό Αγώνα της Θεσσαλίας» και στο «Σχέδιο Σωτηρίας Στρατού και κατοίκων Θεσσαλίας». Συνέβαλε, με τις ιατρικές παρατηρήσεις, έρευνες και πειράματά του, στην οριστική θεραπεία και λύτρωση των κατοίκων της Θεσσαλίας από την μάστιγα της ελονοσίας, γενόμενος κοινωνικός ευεργέτης.    

Διακρίθηκε για  την αρίστη  εκτέλεση των ιατρικών του καθηκόντων, τις επιτυχείς επιδόσεις, τους  ιατρικούς  του αγώνες, στα εργαστήρια των Στρατιωτικών Νοσοκομείων, προς ανακάλυψη και καταπολέμηση των μικροβίων  και προστασία της υγείας των στρατιωτών, επί 32 και πλέον χρόνια. Προήχθη «κατ’ απόλυτον εκλογήν» σε όλους τους Βαθμούς.  Τιμήθηκε  με πολλά μετάλλια  και παράσημα.

Ο Δημήτριος Παπαδημητρίου τίμησε, έμπρακτα,  την γενέτειρα γη,  το Δίκαστρο.  Στην εκκλησία του πολιούχου του χωριού,  μεγαλομάρτυρα Αγίου Γεωργίου, όπου εκκλησιάσθηκε στα παιδικά του χρόνια και όπου ο μακαριστός παπα-Γρηγόρης διεκόνησε, επί δεκαετίες,  Θεόν και ανθρώπους, προσκόμισε δύο μεγάλα δώρα: το Μεγάλο  Ρολόι  στο καμπαναριό  και τον πολυτελή  ανάγλυφο Άμβωνα  στο  Ναό.

Ήταν ενεργό μέλος του Συλλόγου απανταχού Δικαστριωτών. Συνέβαλε,  με το αρχείο του, τις προσωπικές του σημειώσεις,  τις  παιδικές του μνήμες, στην καταγραφή και δημοσίευση στην Εφημερίδα, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΡΟ, σπουδαίων, ιστορικών, λαογραφικών και θρησκευτικών στοιχείων της   Ζημιανής  και του  Δικάστρου.

Ο Θεοσεβής στρατηγός Δημήτριος Παπαδημητρίου, ο μαχητής, ο ιατρός, ο ερευνητής, ο κοινωνικός ευεργέτης, έφυγε ήρεμα, ανώδυνα, ειρηνικά, χριστιανικά, στις 30  Ιουλίου 2009, εκ του επιγείου τούτου κόσμου,  πλήρης ημερών, «οδεύων προς την χώραν της αθανασίας και της εν ουρανοίς θριαμβευούσης  Εκκλησίας».

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου