Παλιά Λαμιώτικα Επαγγέλματα

Παλαιά Λαμιώτικα Επαγγέλματα (19^ος – 20^ος αιώνας)

[Του Αθανασίου Καραπατάκη]

Ανάμεσα στα παλιά λαμιώτικα επαγγέλματα, που τείνουν να εκλείψουν και πολλά, σχεδόν, έχουν εκλείψει είναι κι αυτά, τα οποία θα αναφερθούν στη συνέχεια. Απ’ αυτά ορισμένα έχουν προσαρμοσθεί στις καινούριες απαιτήσεις της ζω­ής κι άλλα έχουν εγκαταλειφθεί κι έχουν ξεχασθεί εντε­λώς. Επειδή όμως ο πολιτισμός πέρασε απ’ το στάδιο αυτό και τα επαγγέλματα εκείνα επηρέαζαν για πολλές δεκαετίες την οικονομικοκοινωνική ζωή της περιοχής μας, η επιστήμη της ιστορίας και της κοινωνιολογίας δεν πρέπει να τ' αγνοεί. Τέ­τοια επαγγέλματα ήταν τα εξής:

Τσαρουχάδικα:Προπολεμικά, αλλά και κατά τον περασμένο αιώνα υπήρχαν στην πόλη μας πολλοί, που ασκούσαν το επάγγελμα του τσαρουχά. Ήταν ντόπιες βι­οτεχνίες, που έρχονταν να θεραπεύσουν τις υποδυτικές ανάγ­κες των κατοίκων των ορεινών όγκων της Όθρυος, του Καλλιδρόμου, του Βελουχιού, της Οίτης κλπ. Ενδεικτικό στοιχείο ότι οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών ήταν κτηνοτρόφοι και γενικότερα, είχαν άμεση σχέση με την κακοτράχαλη φύση. Φημισμένοι τσαρουχάδες υπήρξαν οι Ραχούτης, Κοτρωνιάς, Γραμμάτος, Κατσίνης κ.ά., το δε επώνυμο «τσαρουχάς» επιχωριάζει στην Φθιώτιδα.

Κουδουνοποιία:Ένα επάγγελμα με άνθηση για πολλά χρόνια, μια και η Φθιώτιδα είχε να παρουσιάσει, τότε, χιλιάδες αιγοπρόβατα. Γνωστός κουδουνοποιός υπήρξε ο Παγουρτζής.

Σιδηρουργεία: Είναι το επάγγελμα, πού σή­μερα προσαρμόσθηκε στις καινούριες κοινωνικές απαιτήσεις. Και σήμερα έχουμε σιδηρουργεία στη πόλη μας γιατί ο σίδη­ρος είναι βιομηχανική ύλη, και συμβάλλει στη δημιουργία α­γαθών. Τότε οι φημισμένοι σιδηρουργοί: Χρόνης (οδός «Βενι­ζέλου»), Χωροφυλακόπουλος (οδός «Ρήγα Φεραίου»), Τζιβελέκης (οδός «Βενιζέλου») και Κουγιούφας, εξυπηρετούσαν τις γεωργικές και οικοδομικές ανάγκες της περιοχής μας.

 

Χαλκοποιία: Ο χαλκός δουλεύτηκε πολύ στην πόλη μας για μαγειρικά σκεύη (ταψιά, μπακράτσια, καζάνια). Ο Χριστόπουλος στην οδό «Καλύβα - Μπακογιάννη» είχε το πιο φημισμένο μαγαζί. Συνέχισε την παράδοση  το παι­δί του, ο Γιάννης.

Φουστανελλάδικα: Ειδικοί φουστανελλοποιοί κατασκεύαζαν φουστανέλλες με ωραία «πισλιά» ολοκέντητα. Αυτοί οι ίδιοι κατασκεύαζαν και ολοκέντητες σκούφιες. Παλαιότερα η φουστανέλλα ήταν επίσημη στολή του γαμπρού αλλά και καθημερινή ενδυμασία, η δεύτερη ήταν συνήθως χρώματος «σταχτί», ενώ του γαμπρού και των επισήμων εμφα­νίσεων ήταν λευκή. Φημισμένοι φουστανελλοποιοί στην προ­πολεμική Λαμία ήταν οι: Γκλαβόπουλος,  Αμπλιανίτης κλπ.

Πεταλωταί: Στην προπολεμική Λαμία τα ιπποειδή ήταν πολλά με αποτέλεσμα να έχουμε πεταλωτήρια. Ο πιο γνωστός πεταλωτής ήταν ο Χρ. Μαυραγάνης.

Σαμαράδες: Η ύπαρξη των πολλών ιπποειδών στην περιοχή μας για τα κάρα, την μεταφορά προσωπικού και υλικών, τον αλωνισμόν είχε δημιουργήσει την ανάγκη υπάρ­ξεως σαγματοποιών. Ποιος δεν θυμάται τον Σωτήρη Δημουλά στην οδό «Ανδρούτσου», πλησίον των «Εφτά Βρύσεων»;

Φ α ν ο κ ό ρ ο ι: Ήταν υπάλληλοι της Δημαρ­χίας, οι οποίοι φρόντιζαν κι άναβαν τους φανούς της πόλεως κάθε απόγευμα μόλις έπαιρνε να νυχτώσει με τη βοήθεια ειδικής φορητής σκάλας.

Καλατζήδες: Περνούσαν οι καλατζήδες καθη­μερινώς απ’ τα σπίτια και έπαιρναν τα μαγειρικά σκεύη για γάνωμα. Αυτοί κατάγονταν κυρίως απ' τα ορεινά χωριά της Η­πείρου.

Σαλεπιτζήδικα: Οι σαλεπιτζήδες έφκιαχναν ωραίο ρόφημα: ζεστό σαλέπι και περιφερόμενοι τον χει­μώνα κάθε πρωί στις γειτονιές το επώλουν. Είχαν και μαγαζιά, οπού έφκιαχναν γάλα ποτήρι, γιαούρτη χύμα και σε κεσέδες, χαλβασουτζούκια. Όλοι οι σαλεπιτζήδες κατάγονταν απ’ την Αλβανία.

Καραμελάδες: Κατάγονταν απ’ τα χωριά των Τρικάλων. Έφκιαναν καραμέλες και τις πωλούσαν σε «ταβλά­δες» στις φτωχογειτονιές και τα κέντρα της πόλεως.

Καστανάδες: Κατάγονταν επίσης απ' τα χωριά των Τρικάλων και πωλούσαν κάστανα βρασμένα στα στέκια της κεντρικής πόλεως και στα σχολεία.

Αγγειοπλάστες και Κανατάδες: Υπήρχεν εργαστήριο στην οδό «Βύρωνος» (όπου υπήρχε το ταχυδρομείο - τώρα πολυκατοικία), εκεί κατασκεύαζαν κανά­τια, στάμνες και λοιπά αγγειοπλαστικά.

Τ ε λ ά λ η δ ε ς: Ήταν ιδιώτες, οι οποίοι με αμοι­βή ανελάμβαναν την διαφήμιση προϊόντων στη πλατεία «Λαού» και την διενέργεια δημοπρασιών.

Λατέρνες: Ιδίως τους θερινούς μήνες τις βρα­δινές ώρες στην πλατεία «Λαού» και τις παρόδους έπαιζαν εύ­θυμους σκοπούς, τις εχειρίζοντο δε συνήθως γύφτοι απ’ τη συνοικία του «Σλά».

Γαλακτοπώλες: Κάθε πρωί επώλουν γάλα πρόβειο και γίδινο στα σπίτια, είχαν όμως και μόνιμα μαγαζιά. Υπάρχουν και σήμερα.

Α μ α ξ ηλάτες: Ειδικοί αμαξηλάτες κατασκεύα­ζαν άμαξα για δύο ή για έναν ίππον.

Κ α ρ α γ ω γ ε ί ς: Κατασκεύαζαν δίτροχα για έναν ίππο και τετράτροχα κάρα, τα οποία εκτελούσαν συγκοινωνί­ες και μεταφορές.

Μοδίστρες: Βέβαια, όχι οι μοδίστρες ενδυ­μασίας, γιατί αυτές υπάρχουν και σήμερα, αλλά εκείνες που κατασκεύαζαν γυναικεία καπέλα για επίσημες εμφανίσεις και εξόδους.

Αυτά ήταν τα επαγγέλματα της προπολεμικής Λαμίας. Η Κατοχή και τα ταραγμένα χρόνια που επακολούθησαν,  έφεραν πολλές και μεγάλες αλλαγές στις σκέψεις, τις ενέργειες και τις συναλλαγές των ανθρώπων.

Πηγή: «Φθιωτικά Χρονικά»

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου