Ο εκκλησιαστικός ξυλογλύπτης Στέλιος Υφαντής

Ο εκκλησιαστικός ξυλογλύπτης Στέλιος Υφαντής: Προσθήκη στο βιβλίο μου…

Νίκος Δημητρίου Παπαδιονυσίου

 

Σύμφωνα με το πρόσφατο βιβλίο μου «Τα τέμπλεα του λεπτουργού Στυλιανού Υφαντή», ο Υφαντής (1875- 1971), στην αναφορά μου «ο παππούς μου και το έργο του στη Ρούμελη» μαθήτευσε από έφηβος, όπως ο ίδιος μου είπε σε ερώτησή μου σε παιδική ηλικία, σε ομάδα Ηπειρωτών ξυλογλυπτών- ταγιαδόρων που εργάζονταν και περιόδευαν στη Ρούμελη. Έμαθε την τέχνη κοντά τους.

Δεν ρώτησα και δεν έμαθα ονόματα αρχιταλιαδόρου και συντρόφων του. Ποιος ενδιαφέρεται σε ηλικία 10- 15 χρόνων να μάθει περισσότερα;

Αυτό μέχρις που η ομάδα ανέλαβαν το τέμπλο της εκκλησιάς του Αγίου Νικολάου στο τότε χωριό Λάσπη, σημερινό και από χρόνια Άγιο Νικόλαο Ευρυτανίας. Άγνωστο για ποιον λόγο οι ταγιαδόροι με τον αρχηγό τους αποχώρησαν για  άλλη κατασκευή, αφήνοντας το έργο λιγότερο από μισό.

Ο Υφαντής, νεότατος, άρπαξε την ευκαιρία να συνεχίσει και τελειώσει την δουλειά μόνος. Tα κατάφερε κι έφτιαξε ένα υπέροχο, όπως λεγόταν, τέμπλο. Από τότε άρχισε την μοναχική του πορεία στην τέχνη του με τα έργα του σε 60 εκκλησιές της Ρούμελης.

Το τέμπλο αυτό κάηκε με τον εμπρησμό της εκκλησιάς από τους Γερμανούς το 1941 όπως μου ανέφερε η επίτροπος, γηραιά κυρία, σε επίσκεψή μου τον Απρίλη του 2015. Το νέο τέμπλο ήταν κτιστό. 

https://fthiotikos-tymfristos.blogspot.com/2022/04/blog-post_3.html

Με το πιο πάνω link στον Φθιωτικό Τυμφρηστό τον Απρίλη του 2022 ανέβασε ο κ. Περικλής Κ. Φύκας από Πέρα Κάψη (Τυμφρηστό) για τον παππού μου Στέλιο Υφαντή, ονομάζοντάς τον με το δεύτερο επώνυμό του (Υφαντόπουλος) που χρησιμοποιούσε τα πρώτα του επαγγελματικά χρόνια, «διακεκριμένο και ύστατο ταλιαδόρο, τελευταίο και άξιο συνεχιστή της τέχνης των ξυλογλυπτών, των μαστόρων εκείνων, που εδημιούργησαν τη Μεγάλη Σχολή της Μηλιάς και του Μετσόβου, των Βλαχόφωνων οικιστών και Δημιουργών της Πίνδου». Το επώνυμο αυτό  συνάντησα και στην έρευνά μου των έργων του.

Χρησιμοποιώ πληροφορίες του που θεωρώ αξιόλογες από βιβλίο που έλαβε, “Το Σημειωματάρι ενός Μετσοβίτη, 1871 – 1943, Επιμέλεια και Προλεγόμενα Γεωργίου Πλατάρη, Αθήνα 1972”, ιστορικού του Μετσόβου, ότι στα χωριά της δυτικής Φθιώτιδας και ευρύτερα εμφανίστηκε ο Αρχιταλιαδόρο Γεώργιος Μηλιώτης – Μέρανος με επίθετο από τον γενέθλιο τόπο του Μηλιά Μετσόβου (Αμέρου στα βλάχικα).

Στα χωριά αυτά εργαζόταν με τον μεγαλύτερο γιο του Νικόλαο και κομπανία Μετσοβιτών ταλιαδόρων. Κατασκεύασαν τα τέμπλα του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Γιαντζιούς (1882), του Αγίου Νικολάου Αγά το (1883), της Αγίας Παρασκευής Πλατυστόμου (1884) και άλλα…

Ανάμεσα στους μαστόρους της Πίνδου παρουσιάζεται από παιδί κι΄ ο 20χρονος πλέον Στυλιανός Υφαντόπουλος(Υφαντής) που όταν τον ερωτούσαμε για τον τόπο καταγωγής του αποκρινόταν αόριστα «από τα Άγραφα». Μόνο από δύο Ευρυτάνες απ΄ όσους αντάμωσα στην έρευνά μου του έργου του άκουσα ότι μάλλον ήταν από τα Τζουμέρκα…

Μια επιστολή της 29-Ι2-1896, εξοφλητική απόδειξη του Υφαντή προς τον Γεώργιο Μέρανο αποδεικνύει τον σύνδεσμο Αρχιταλιαδόρου- ταλιαδόρου για συγκεκριμένο έργο όπου εργάστηκε κι  ο Υφαντής, του τέμπλου του Ι. Ν Αγίου Αθανασίου στο Κουβέλτσι (Θεόπετρα) Καλαμπάκας με την κομπανία του αρχιταλιαδόρου Γεωργίου Ν. Μέρανου ή Μηλιώτη ή Μπαλζιόη (1839-1915) για το οποίο εργάστηκαν και  οι Γεώργιος Ν. Μέρανος, αρχιταλιαδόρος, Κώστας Νάκου Κατσιώρας (1830-1920), Βασίλης Δ. Πέτρης, Γεώργιος Αθαν. Τσιουρέκας (1869-1954)

    Εν Κουβέλτι τη 29 Δεκεμβρίου 1896

εξοφλιστικόν

Σήμερον ελογαριάσθην με τον Μαστρογεώργη και έχω εργασθή από την έκτην 8βρίου έως 27 Δεκεμβρίου ημερομίσθια 58 ½ με επλήρωσεν και δεν έχω απαίτησιν ουδεμίαν από αυτόν, ούτε αυτός έχει ουδεμίαν απαίτησιν από εμέ διά την εργασίαν του τέμπλου Αγ. Αθανασίου, διά τούτο δίδω την εξόφλησίν του διά ασφάλειάν του.

Ο λαβών

Στυλιανός Υφαντόπουλος

Επίσης υπάρχει  και το υπ’ “αριθ. 5962 εργολαβικόν Δρχ. 2800” συμβόλαιο του «συμβολαιογραφούντως» Ειρηνοδίκου Καλαμπάκας Νικολάου Παπαϊωάννου της 8ης-5-1896…

Τις παραπάνω πληροφορίες τις θεωρώ  λίαν σοβαρές ως έγγραφες και επομένως τις αναγνωρίζω…

Νίκος Δ. Παπαδιονυσίου/ 12.07. 2022

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου