Τα τσοπανόσκυλα

ΤΑ ΤΣΟΠΑΝΟΣΚΥΛΑ

του Νίκου Σωτηρόπουλου από το βιβλίο του:

«Λαογραφικά για το χωριό μου τον Ασβέστη»

Απαραίτητος σύντροφος του τσοπάνη και του κοπαδιού είναι τα σκυλιά, τα οποία είναι μεγα­λόσωμα και πολύ έξυπνα. Γνωρίζουν όλα τα γιδοπρόβατα και υπακούουν στις εντολές του αφεντικού τους. Ακολουθούν πάντα το κοπάδι και καταλαβαίνουν τις προθέσεις του.

    Είναι πάρα πολύ δύσκολο να πλησιάσει ξένος το κοπάδι που το φυλάνε τα σκυλιά. Πρέπει να τους μιλήσει ο τσοπάνης με τον οποίο έχουν άμεση επικοινωνία κοιτώντας τον κατάματα, πριν χιμήξουν. Αγριεύουν και επιτίθενται όταν ο ξένος πάρει πέτρα ή ξύλο. Για να αντιμετωπίσουν τα τσοπανόσκυλα τις επιθέσεις του λύκου πιο αποτελεσματικά τους βάζουν στο λαιμό ειδικό περιλαίμιο (χανάκα) οπλισμένη με καρφιά, ώστε εάν χρειαστεί να παλέψει με το λύκο, οι αιχμές του να τον πληγώσουν και να τον αναγκάσουν να φύγει.

    Ο τσοπάνος πιστεύει ότι ο λύκος χαβώνει (αποβλακώνει) τα γιδοπρόβατα, τα οποία ξεκόβει απ' το υπόλοιπο κοπάδι και αφού τα απομακρύνει τα πιάνει απ' τον τσιαμπά (το επάνω μέρος του λαιμού) και τα οδηγεί όπου θέλει χτυπώντας τα με την ουρά ή τα ρίχνει στην πλάτη του. Πιστεύει επίσης ότι είναι ζώο αιμοβόρο. Μπορεί να ξεκοιλιάσει ενενήντα εννιά σφαχτά να τους πιει το αίμα και σαν φτάσει στα εκατό να σκάσει.

    Αν κάποιος σκότωνε λύκο τον έγδερνε, έπαιρνε το τομάρι του και γύριζε στα γύρω χωριά και τις στάνες μαζεύοντας χρήματα, μαλλιά, αλεύρι κ.λ.π. Οι γυναίκες των κτηνοτρόφων κάρφωναν στο στόμα του σκοτωμένου λύκου βελόνια, αγκορτσιές και παλιουριές λέγοντας: «φάε λύκο σίδερο κι όχι τα πράματα μας». Για την εξόντωση τους, ποιος από μας δεν θυμάται τις παγάνες στη Ρούζια, τα Καναράδια, την Καράπα, την Μοχλούκα κ.ά. Οι μισοί φωνάζοντας και χτυπώντας ντενεκέδες και οι πιο ικανοί με τα όπλα στα καρτέρια και τα περάσματα.

    Θυμάμαι τον Σεραφείμ Νιάφα που βρήκε τη λυκοφωλιά στην κορυφή απ' το Βαρκό και στη θέση «Σκλόκαμπος» με πέντε λυκόπουλα, τα οποία και σκότωσε όταν έλειπε η λύκαινα. Εγώ με τον μπάρμπα Σταύρο το Λούκα είχαμε τα γιδοπρόβατα στον Αρβανίτη όταν η μάνα τους ανακάλυψε τα σκοτωμένα λυκόπουλα και άρχισε να ουρλιάζει ζητώντας εκδίκηση. Ήταν κάτι το ανατριχιαστικό και φοβερό. Αυτό το γνώριζε ο έμπειρος μπάρμπας μου γι’ αυτό μου είπε «τα μάτια σου δεκατέσσερα στο κοπάδι και κράξε τα σκυλιά να μην ξεγελαστούν και αλαργέψουν». Τόσο πολύ φοβόταν...