Το γράμμα

Το γράμμα

 Λαογραφήματα του Γιώργου Ζούγρου, δασκάλου

Έψαξε τις τσέπες ενός παλιού σακακιού κι έπιασε ένα χαρτάκι διπλωμένο, κιτρινισμένο και φθαρμένο απ’ τα χρόνια, έτοιμο να σκορπίσει. Άρχισε να το ξεδιπλώνει προσεχτικά και προσπάθησε να διαβάσει τις μισοσβησμένες αράδες του.

Εν Δομοκώ τη 23 Μαΐου 1974…

Ήταν ένα γράμμα που έγραψε τον καιρό της νιότης, εμφορούμενος από ενθουσιασμό, πάθος και αγάπη για μια συμμαθήτριά του και που ποτέ δεν της το έδωσε.

Ήταν άνοιξη, τότε που φουντώνουν περισσότερο οι καρδιές, τότε που το σπίτι δεν σε χωράει και θέλεις να τρέξεις στις εξοχές, στα περβόλια, στα πράσινα λιβάδια και στα σοκάκια που διαβαίνουν σεργιάνι οι κοπελιές. Τότε που ο νους τα είχε όλα εύκολα, ταξίδια, όνειρα κι ανηφοριές.

Σκέφτηκε να το κρατήσει, μα γρήγορα μετάνιωσε. Τι νόημα θα είχε να γυρίζει σ’ ένα παρελθόν που κιτρίνισε σαν το ερωτικό γράμμα. Ξύνουμε πληγές με τα νύχια μας, για πράγματα, που δεν ξανάρχονται κι ούτε αλλάζουν, σκέφτηκε.

Το άφησε πάνω στο γραφείο του ανοιχτό, να πάρει τον αέρα, τις ανάσες και το φως, που τόσο τα στερήθηκε τόσα χρόνια. Κάποτε, πικρή λέξη το κάποτε, κάποτε μιλούσε δυνατά για αισθήματα, για την ορμή της νιότης, για αγάπη. Τώρα είναι μια ξεθωριασμένη εικόνα. Ούτε το χρώμα των ματιών της δεν μπόρεσε να θυμηθεί, μόνο το γέλιο της θυμήθηκε το γαργαριστό, το μακρόσυρτο, που πρόδινε την παιδική ανεμελιά της.

Το φεγγάρι στο Δημοτικό Τραγούδι

 

Το Φεγγάρι στο Δημοτικό Τραγούδι

[Λαογραφικά σημειώματα του Χρήστου Τούμπουρου] 

«Φεγγάρι μου αργά αργά τα βήματά σου κόψε». Στο φεγγάρι παρουσιάζεται ο πόνος, η αγωνία, το παράπονο και γενικά σ’ αυτό ΣΥΜΒΟΛΟΠΟΙΕΙΤΑΙ το συναίσθημα. Σηματοδοτεί τον αγώνα, τα εμπόδια, ακόμα και τις θυσίες -υπερφυσικές ενίοτε- που απαιτούνται για την κατάκτηση του στόχου.

«Το αντάμωμα των ερωτευμένων»

 

Ορέ φεγγάρι μου αργά αργά

τα βήματα σου κόψε

κι άκου το κλάμα μιας καρδιάς

που χώρισε απόψε.

Στα πέρατα εκεί που πας

σε λαμπερό φεγγάρι

ριξ' τον καημό μου σε γιαλό

καημός να μην τον πάρει.

Μην τύχει και τον δει η αυγή

και δεν ξαναχαράξει

ούτε κι ο ήλιος μην τον δει

γιατί στρατί θ’ αλλάξει.

Χρήστος Τούμπουρος

Λογοτέχνης-Λαογράφος

 

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου

 

 

"Η κατάρα της Αθηνάς" Λόρδος Μπάυρον

 «Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ»  Λόρδος Μπάυρον

(Του καθηγητή Πάνου Καραγιώργου)

 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η κατάρα της Αθηνάς (The Curse of Minerva), μία από τις νεανικές ποιητικές δημιουργίες του φιλέλληνα ποιητή λόρδου Μπάυρον, παραμένει λησμονημένη και σχεδόν άγνωστη. Το ποίημα αυτό γράφηκε τον Μάρτιο του 1811 στην Αθήνα, κατά τη διάρκεια του πρώτου ταξιδιού τού 23χρονου ποιητή στην Ελλάδα. Ένα αττικό δειλινό λοιπόν ο Μπάυρον, όπως θα έκανε και κάθε ξένος περιηγητής στον τόπο μας, ανέβηκε προσκυνητής στον ιερό βράχο για να θαυμάσει το αρχαίο κάλλος, αλλά έφριξε από αγανάκτηση και περιέπεσε σε θλίψη, όταν αντίκρισε καταστραμμένο και λεηλατημένο το ναό της Αθηνάς και την Καρυάτιδα να λείπει από τη θέση της. Ήταν νωπή ακόμα η ιεροσυλία που είχε διαπράξει ο Σκωτσέζος λόρδος ‘Ελγιν.

Ο αρχαιοκάπηλος αυτός ευπατρίδης, τον καιρό που ήταν έκτακτος πρεσβευτής της Βρετανίας στην Κωνσταντινούπολη (1799-1803), κατάφερε να αποσπάσει ειδικό φιρμάνι από την Υψηλή Πύλη, που επέτρεπε στους ανθρώπους του να ανεβοκατεβαίνουν ανενόχλητοι στην Ακρόπολη και να αρπάζουν ό,τι έργο τέχνης της αρχαιότητας είχε απομείνει ακόμα από τις κατά καιρούς επιδρομές των βαρβάρων. Έφτασε μάλιστα στο σημείο ο ‘Ελγιν να εγκαταστήσει και σκαλωσιές ακόμα γύρω από τον Παρθενώνα και με συνεργείο εργατών ξεκόλλησε πολλά αγάλματα του αετώματος και ολόκληρες ανάγλυφες παραστάσεις από τις μετόπες του! Αυτά καθώς και άλλα έργα τέχνης, αγγεία και ευρήματα από διάφορες αρχαιολογικές περιοχές της Ελλάδας, άλλα κλεμμένα και άλλα αγορασμένα αντί πινακίου φακής, φορτώνοντάς τα σε καράβι, ο Έλγιν τα έστειλε κατά διαστήματα στο Λονδίνο, όπου και δημιούργησε την πιο πλούσια ιδιωτική αρχαιολογική συλλογή. Υπολογίζεται ότι συνολικά είχε στείλει 253 τεμάχια αρχαιολογικής αξίας. Αργότερα, όταν ο λόρδος πτώχευσε, αναγκάστηκε να βγάλει στο σφυρί τη συλλογή του, που την αγόρασε το κράτος για το Βρετανικό Μουσείο, όπου πολλά τεμάχιά της βρίσκονται και σήμερα.

Χρωμολιθικές καρτολίνες για το 1821

 

ΧΡΩΜΟΛΙΘΟΓΡΑΦΕΣ ΚΑΡΤΟΛΙΝΕΣ 1950-60

Xοντροχάρτινες για το 1821

[Από τη Συλλογή του Γιάννη Μάκκα-Έλατου]

Ήταν σε πολύ περιποιημένες εκδόσεις των προϊόντων «ΓΙΩΤΗΣ», του βιομήχανου των γνωστών σε όλους μας «Άνθος Ορύζης Γιώτης», «Κορν Φλάουερ Γιώτης» κλπ., ο οποίος μας έδωσε μέσα από τα μικρά φακελάκια «’Ανθος Αραβοσίτου», τη νόστιμη και θρεπτική αξία του περιφρονημένου από τους πλούσιους ταπεινού καλαμποκιού, της μπομπότας του φτωχού ορεσίβιου. Στην πίσω πλευρά η βιογραφία του ήρωα.

Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου

Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Σήμερα είχα τη χαρά κι ευχαρίστηση να επισκεφθώ με τη σύζυγό μου το υπό ανασυγκρότηση παραπάνω αναφερόμενο Μουσείο (πρώην Μουσείο Λαϊκής Τέχνης) για τη λειτουργία και των 18 τμημάτων του.

Αυτό προέκυψε ύστερα από γνωριμία που είχα με την επιμελήτρια του Μουσείου κ. Ελένη Παπαθωμά, η οποία ανακάλυψε στο ιστολόγιό μου «Φθιωτικό Τυμφρηστό» ασπρόμαυρες φωτογραφίες με παλιά επαγγέλματα του χωριού μας και μου τις ζήτησε προκειμένου να προβάλλονται σε μόνιμη βάση στην αίθουσα των επαγγελμάτων.

Βεβαίως, με χαρά τις παραχώρησα, γεγονός που αποτελεί τιμή για το χωριό μας και ταυτόχρονα χάρισα στη βιβλιοθήκη του Μουσείου οχτώ ιστορικολαογραφικά βιβλία μου.

Ευχαριστούμε θερμά την κ. Παπαθωμά  για την άψογη ξενάγηση που μας επιφύλαξε και για τις πολύτιμες λαογραφικές γνώσεις που μας ενεφύσησε.

Όταν λειτουργήσει πλήρως, συνιστούμε σε όποιον αγαπά τη λαϊκή τέχνη και παράδοση να το επισκεφθεί  ανεπιφύλακτα. Έχει πολλά να χαρεί και να θαυμάσει. Ο νεότερος ελληνικός πολιτισμός αναμφισβήτητα είναι θησαυρός ανεκτίμητος!

Τάκης Ευθυμίου

Η πηγή "Τρεμούλα" στον Ασπρόκαμπο

Η ΠΗΓΗ «ΤΡΕΜΟΥΛΑ» ΣΤΟΝ ΑΣΠΡΟΚΑΜΠΟ ΔΥΤ. ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ

Ο Ασπρόκαμπος στη σημερινή του μορφή (φωτο: Ηλίας Τσέλος)

Με ιδιαίτερη χαρά παραλάβαμε χειρόγραφες σημειώσεις (γράφτηκαν περίπου το 1980) του Λιτοσελίτη Τάκη Ε. Αντωνόπουλου (ο πατέρας του Ευάγγελος Αντωνόπουλος ήταν Αγιωργίτης) που αναφέρονται στην πηγή «Τρεμούλα» Ασπροκάμπου, τις οποίες μας έστειλε ο αγαπητός φίλος Γιώργος Νιώρας και τον οποίο ευχαριστούμε θερμά.

Η περιγραφή είναι γλαφυρή επειδή εμφανίζει την πηγή να ομιλεί σε προσωποποιημένη μορφή. Τα χειρόγραφα αυτά εμφανίζουν ιστορικολαογραφικό ενδιαφέρον για τους Αγιωργίτες, του Λιτοσελίτες και τους Σκορλιώτες (Πτελεώτες) επειδή υπήρξαν συνιδιοκτήτες των αγροτεμαχίων του Ασπροκάμπου.

Όσοι ενδιαφέρονται να μάθουν την ιστορία της «Τρεμούλας», με λίγη προσπάθεια θα καταφέρουν να αναγνώσουν τα χειρόγραφα που δημοσιεύουμε αυτούσια.

Καλή ανάγνωση! 

Στη μοναξιά της παλιάς ερημικής Βίνιανης

 

ΣΤΗ ΜΟΝΑΞΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΕΡΗΜΙΚΗΣ ΒΙΝΙΑΝΗΣ

Επανάληψη, με την γνώμη μου για στοιχεία προκύψαντα το 2023

[Νίκος Δ. Παπαδιονυσίου ΜΜΜ/ΕΜΠ]

Στη μοναξιά του ερημικού μουσείου της Π.Ε.Ε.Α στην παλιά Βίνιανη, ώρα περίπου 11:00, καθώς επί ώρα δεν υπήρχε άλλος κανείς, ούτε κάτω στο χωριό, νάσου μια μόνη γυναίκα 50 μέτρα παρακάτω που εμφανίστηκε ξαφνικά ερχόμενη από το πανέρημο, εγκαταλειμμένο χωριό. Χαιρετιστήκαμε σηκώνοντας τα χέρια. Αμέσως μετά την έχασα...

Φεύγοντας από το μουσείο και παίρνοντας την κουραστική πλέον για μένα μεγάλη σκάλα ανόδου για τον δρόμο, την βλέπω να κατεβαίνει γρήγορη σαν κατσίκι!

Ήταν μια γυναίκα λεπτή, στα περίπου 75 της, με μέτριο ανάστημα, μαλλιά υποκίτρινα λευκά, ένδειξη ότι ήταν κατάξανθη στη νιότη της, με ενδείξεις μιας από χρόνια χαμένης ομορφιάς. Ζει μόνη και μοναδική κάτοικος, όπως μου είπε αργότερα, στην παλιά Βίνιανη. Διψούσε για κουβέντα όπως κάθε ερημικός άνθρωπος, ταυτόχρονα περίεργη «να μάθει» όπως όλοι οι μοναχικοί βουνίσιοι. Κι΄ εγώ διψούσα για πληροφορίες...

…………………………..

Θυμήθηκα τον φευγάτο τελευταία Νίκο Μουτογιάννη, τον «Αμερικάνο» που ζούσε παρόμοια και πλέον απομονωμένη μοναχική ζωή στα Δολιανά(Στουρνάρα)στα ριζά της Καλιακούδας στο φαράγγι του Πανταβρέχι, χωρίς καν επισκέψεις από τα παιδιά του…

Χωρίς να τον γνωρίζω τότε, τον είδα και συνομιλήσαμε καθώς κατέβαινα το βουνό περίπου το 2000 να καλλιεργεί μια πηγούλα μαζί με κάποιον άλλο. Ήπιαμε διψασμένοι το δροσερό νεράκι του. Θεός σχωρέστον!...

"ΑΜΑΔΡΥΑΔΕΣ"

ΑΜΑΔΡΥΑΔΕΣ

[Από το βιβλίο του Τάκη Ευθυμίου: "Μυθικά Παράξενα Όντα του ελληνικού χώρου"

Στενά συνδεδεμένος ο άνθρωπος με τη φύση σε παλαιότερες εποχές σεβόταν και εκτιμούσε τα ζώα και τα φυτά που τον βοηθούσαν στην επιβίωσή του. Κατανοούσε την αμοιβαία εξάρτηση όλων των βασιλείων της ζωής και το κάθε τι έπαιρνε θέση στη συνείδησή του, ανάλογα με τη χρησιμότητά του. Έδιδε σ' αυτά υπόσταση, τα θεωρούσε ζωντανούς οργανισμούς, εκφράσεις ενός ενιαίου συνόλου και πολλές φορές τούς απέδιδε θεϊκές ιδιότητες. Θεοί παίρνουν μορφή δένδρων για να πλησιάσουν τον έρωτά τους, άνθρωποι τιμωρήθηκαν να ζήσουν σαν φυτά για το παράπτωμά τους ή δένδρα, όπως η Ιερή Βαλανιδιά της Δωδώνης, είναι το ενδιάμεσο μέσον μεταξύ θνητών και αθανάτων.

Αναρτήσεις για τον λεπτουργό Στέλιο Υφαντή

ΚΑΠΟΙΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΕΠΤΟΥΡΓΟ ΣΤΕΛΙΟ ΥΦΑΝΤΗ 

Απ΄ όσες αναρτήσεις για τον Στέλιο Δ. Υφαντή με τον Φθιωτικό Τυμφρηστό, δύο που αντιλήφθηκα, εκτός των πρώτων του που αφορούν την ζωή και το έργο του, ήταν αυτή του Ιερός Ναού Αγίων Πάντων Θεσσαλονίκης http//agpanton-thessalonikis, Blogspot.com/ (31/01/2011), ιστολόγιο nikolaos921@yahoo.gr,,που με συγκίνησε ιδιαίτερα ως πρώτη που είδα στις αρχές των ενδιαφερόντων μου για θέμα της αναγνωρισιμότητας του, πριν τις έρευνές μου και φωτογραφήσεις γι΄ αυτόν, που μ΄ έκαναν να πιστέψω κι επιμείνω σ΄ αυτές, και της εφημερίδος  ΕΥΡΥΤΑΝΙΚΟΣ ΠΑΛΜΟΣ, «Ο Ευρυτάν της εβδομάδος», (13.06.2022)

 Λίαν επαινετικές οι παρατηρήσεις στον ΕΥΡΥΤΑΝΙΚΌ ΠΑΛΜΟ. Ευχαριστούμε Τελευταία, το 2023, μετά την έκδοση του βιβλίου μου γι  αυτόν, προέκυψαν λίαν χρήσιμες προσθήκες, άγνωστές μου παρά τις προσπάθειές μου να τις αποκαλύψω. Για τον λόγο αυτό ότι τέλη 2023 προέκυψε νέο και στις γνώσεις μου για τον παππού μου τις αναφέρω  στις Προσθήκες μου.

 

Η ανάρτηση μετά μήνυμα μου στο nikolaos921@yahoo.gr ‘ηταν::

Στυλιανός Υφαντής Ο λεπτουργός, εκκλησιαστικός ξυλογλύπτης- ιεροψάλτης ( 1875 - 1971).

Δευτέρα 31 Ιανουαρίου 2011

Στυλιανός Υφαντής Ο λεπτουργός, εκκλησιαστικός ξυλογλύπτης- ι

Στο νεκροταφείο της Μεγάλης Κάψης Φθιώτιδας, τόπο της τελευταίας κατοικίας του, σʼ ένα ταπεινό τάφο αναπαύεται ο Στέλιος Υφαντής, ο λεπτουργός- εκκλησιαστικός ξυλογλύπτης- ιεροψάλτης.

Ελάχιστοι πλέον απέμειναν που να θυμούνται και μνημονεύουν, όπως οφείλουν, αυτόν, το έργο του και το μέγεθος της προσφοράς του στη Ρούμελη και ειδικά στην Ευρυτανία και Φθιώτιδα.