Υπόγεια βασιλική στη Ρώμη

Μυστηριώδης μοναδική υπόγεια βασιλική των Νεοπυθαγορείων, που

είχε ανακαλυφθεί το 1917 στην Ρώμη, άνοιξε μόλις τώρα για το κοινό…

Γεμάτη σκηνές με τους Αχιλλέα, Ορφέα, Πάρι, Ηρακλή, Μέδουσες, 

Κενταύρους, γρύπες, σάτυρους…

[Γράφει ο συγγραφέας, κ. Γιώργος Λεκάκης, www.lekakis.com]

 

Μια μυστηριώδης ρωμαϊκή τρίκλιτη βασιλική (1), του 1^ου π.Χ. αι. η οποία εκτίσθη για την υπόγεια λατρεία του εσωτερισμού της – κακώς λεγομένης - παγανιστικής λατρείας και που ευρίσκεται κρυμμένη 12 μ. κάτω από το επίπεδο του δρόμου, άνοιξε για το κοινό, για πρώτη φορά!

Το μεγαλειώδες υπόγειο κτίσμα ανακαλύφθηκε τυχαία το… 1917, κατά την διάρκεια κατασκευής της σιδηροδρομικής γραμμής Ρώμης-Cassino. Τότε υπέκυψε μία υπόγεια διάβαση, αποκαλύπτοντας την είσοδο σε έναν κρυφό θάλαμο! Και άρχισε μια επίπονη διαδικασία αποκαταστάσεως… που κράτησε κοντά 100 χρόνια… έως ότου ανοίξει για τους επισκέπτας…

Η βασιλική αυτή, που είναι μοναδική του είδους της στον κόσμο, είναι σκαμμένη σε έναν μασίφ ηφαιστειακό βράχο από πωρόλιθο, στις παρυφές της αυτοκρατορικής πρωτεύουσας! Είναι πλούσια διακεκοσμημένη με ανάγλυφα θεών, θεαινών, πάνθηρες, πτερωτούς αγγέλους και Πυγμαίους! Υπάρχουν απεικονίσεις και κλασικών ηρώων, όπως ο Αχιλλεύς, ο Ορφεύς, ο Ηρακλής και ο Πάρις! Το κεφάλι της Μέδουσας φυλάει την είσοδο ενός θαλάμου! Τα κατώτερα τμήματα των τοίχων είναι ζωγραφισμένα με βαθυκόκκινο χρώμα (σαν αίμα ταύρου), με άγρια πτηνά και γυναίκες με χλαμύδες. Η βασιλική αποτελείται από τρία κλίτη, έχει έξι πυλώνες και μια αψίδα, όλα διακοσμημένα με όμορφες εικόνες από κενταύρους, γρύπες και σάτυρους!

«Σκάφτηκε σε ηφαιστειακή τέφρα, η οποία είναι ένας βράχος που είναι εύκολο να τον σκάψει κανείς. Αυτός είναι ο λόγος που υπάρχουν τόσες πολλές κατακόμβες κάτω από την Ρώμη», εδήλωσε ο Μάριο Μπελίνι, μηχανικός του έργου.

Η υπόγεια προχριστιανική βασιλική, πρέπει εκτίσθη από κάποιον πολύ πλούσιο ρωμαϊκής οικογένειας, που ήταν πιστός οπαδός της ελάχιστα γνωστής ομάδος των Νέο-πυθαγορείων. Θα λειτούργησε ως σχολείο της μυστικής ελληνιστικής φιλοσοφίας, που εκήρυξε τον ασκητισμό και βασίσθηκε στα γραπτά του Πυθαγόρου και του Πλάτωνος! Ίσως κατασκευάσθηκε υπό την επιρροή της οικογενείας Statilius. Ο αρχηγός της οικογένειας, ήρωας και ευεργέτης, Τίτος Statilius Ταύρος, αλλά από μη ευγενική καταγωγή, ήταν, ίσως, μυημένος στα Άκτια Μυστήρια (εξ ων ίσως και το επίθετο «Ταύρος»). Ο δε Τίτος Statilius Ταύρος ο Δ΄, που είχε κατηγορηθεί για εξάσκηση «μαύρης μαγείας» και παράνομων τελετών από την αδίστακτη Ιουλία Αγριππίνα (2), δικάσθηκε από την Γερουσία για «εθισμό στις μαγικές δεισιδαιμονίες», διαμαρτυρήθηκε την αθωότητά του, αλλά τελικά αυτοκτόνησε το 53 μ.Χ. (βλ. Τάκιτου «Annals»,  XII.59.1.).

«Υπήρχαν πολλές λατρείες και φιλοσοφικές σχολές εκείνην την εποχή. Η Ρωμαϊκή  Αυτοκρατορία ήταν, σε γενικές γραμμές, αρκετά ανεκτική απέναντί ​​τους. Αλλά αυτό θεωρήθηκε ως απειλή, επειδή έφθινε την ιδέα του αυτοκράτορος ως θεού-μεσολαβητή μεταξύ θνητών και θεών», είπε η διευθύντρια του έργου δρ. Giovanna Bandini.

Η βασιλική τελικώς έπεσε σε παρακμή και σφραγίσθηκε, κατά την διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορος Κλαύδιου, και μετά… στο σύστημα φρόντισε να ξεχασθεί.

Τεχνικός διευθυντής της ομάδος που είναι υπεύθυνη για την αποκατάσταση των ανάγλυφων στοιχείων και παραστάσεων στους τοίχους της προχριστιανικής υπόγειας βασιλικής του Porta Maggiore είναι ο κ. Riccardo Mancinelli. Μια ειδική ομάδα εμπειρογνωμόνων δουλεύει ακόμη για την αποκατάσταση στο εσωτερικό της βασιλικής, τρίβει να φύγει μακριά η μούχλα, το ασβέστιο και οι χημικές ουσίες, με εργαλεία και λέιζερ. Πλατφόρμες και σκαλωσιές έχουν κατασκευασθεί έτσι, ώστε να μπορέσουν οι συντηρητές να έχουν πρόσβαση στο θολωτό ταβάνι, το οποίο καλύπτεται με ανάγλυφα. Κάποια είναι σάπια, αλλά είναι αξιόλογα και πρέπει να γίνει το παν για την αποκατάσταση και την διατήρησή τους. Οι συντηρητές αφαίρεσαν παχειά στρώματα ιζημάτων ασβεστίου, πρώτα με το χέρι, και εν συνεχεία με νυστέρια «οδοντιάτρου».

Η βασιλική, η οποία είναι εντελώς κρυμμένη για τον έξω κόσμο, είναι προσβάσιμη μέσω μιας πόρτας καλυμμένης από τον δρόμο - σήμερα ακριβώς κάτω από την σιδηροδρομική γραμμή! Τα τρένα βουίζουν θορυβωδώς γενικώς όταν περνούν και είσαι μέσα… Αυτό θέλει πολλή προσοχή… Παρά το γεγονός ότι η αποκατάσταση είναι ακόμη σε… εξέλιξη, την βασιλική πλέον μπορούν να την επισκέπτονται οι τουρίστες! Η ομάδα θα παραμείνει όμως, λόγω της αστάθειας του μνημείου. «Η θερμοκρασία και η υγρασία πρέπει να διατηρείται σταθερή», είπε ο δρ. Bandini. «Η θερμοκρασία δεν πρέπει να υπερβεί τους 18^οC και η υγρασία δεν πρέπει να αυξηθεί πάνω από 92%. Αλλά δεν πρέπει και να πέσει κάτω από 87%, διότι ο στόκος αρχίζει να στεγνώνει και να ραγίζει. Αυτό το μέρος είναι μοναδικό στον ρωμαϊκό κόσμο. Όσον αφορά την αρχιτεκτονική και τον σχεδιασμό της, ήταν ένας πρόδρομος για τις βασιλικές που εκτίσθησαν κατά την διάρκεια της μετέπειτα χριστιανικής εποχής, αιώνες αργότερα»… (Για περισσότερα: N. Squires, «The Telegraph», 20.11.2015, φωτ. Chr. Warde- Jones).

Επειδή όλα τα ανωτέρω δείχνουν μια μυστική υπόγεια στοά, ανώτερου πνευματικού επιπέδου, που δεν μπορούσε να εκφρασθεί ελεύθερα στην υπέργεια Ρώμη, συμπεραίνεται ευκόλως πως είμαστε ενώπιον μιας μυστικιστικής σχολής, των εκδιωγμένων νέο-πυθαγορείων, όπως αποδέχονται και οι ερευνητές της. Τα ερωτήματα που προκύπτουν, όμως, είναι πολλά… Και πρώτα απ’ όλα… 100 χρόνια από την εύρεσή της… δεν είναι πολλά χρόνια, για να πιστέψουμε πως μόλις τώρα επιδιορθώθηκε και παραδόθηκε στο κοινό; Και πως το μόνο που βρέθηκε εντός αυτής της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφικής στοάς ήταν ανάγλυφα και φρέσκα;..

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

(1) Το αρχιτεκτονικό αυτό είδος λέγεται έτσι διότι πρωτο-συναντάται στην «Βασίλειο Στοά» των Αθηνών. Απ’ τους Έλληνες το παρέλαβαν οι Ρωμαίοι. Οι χριστιανοί αντιγραφείς ονόμασαν τους ναούς αυτού του τύπου «βασιλικές», επίσης διότι σε αυτές ελατρεύετο ο Βασιλεύς Χριστός.

(2) Η γεννημένη σε γερμανικό έδαφος (στο Oppidum Ubiorum, ένα ρωμαϊκό φυλάκιο στον ποταμό Ρήνο) Αγριππίνα ήταν εγγονή του αυτοκράτορος Αυγούστου, μεγαλοανεψιά και θετή εγγονή του αυτοκράτορος Τιβερίου, αδελφή του αυτοκράτορος Καλιγούλα, ανεψιά και 4^η σύζυγος του αυτοκράτορος Κλαύδιου, και μητέρα του αυτοκράτορος Νέρωνος…

Επιμέλεια-Ανάρτηση; Τάκης Ευθυμίου