ΞΥΛΟΓΕΦΥΡΙΑ & ΠΕΡΑΤΑΡΙΕΣ
ΣΤΟ ΣΠΕΡΧΕΙΟ
του Τάκη Ευθυμίου
 |
| Παλιό ξυλογεφύρι-περαταριά στο Σπερχειό κοντά στο Νεοχωράκι, πρόχειρο πέρασμα για το πανηγύρι του Αγίου Πνεύματος στου "Ντρίζι" |
Λιγοστό ήταν από παλιά το νερό του Σπερχειού το καλοκαίρι και τότε οι χωρικοί με μια πηδηξιά πέρναγαν στην αποπέρα μεριά της κοίτης του ή περνούσαν απέναντι πατώντας πάνω σε πέτρες που ξέπεχαν από το νερό του ποταμού.
Το χειμώνα, όμως, το ποτάμι είτε κατεβασμένο είτε αλλιώς έχει πολύ νερό και για να περάσει κάποιος έτσι, κινδυνεύει να παρασυρθεί στον κατήφορο και να πνιγεί. Όσο νερό κι αν είχε παλιότερα ο Σπερχειός, ο χωρικός έπρεπε, δίχως άλλο, να τον διαβεί για να πάει αποπέρα στα χωράφια του ή στ’ αμπέλια του ή να κόψει ξύλα και κλαρί στο λόγγο. Αυτή η δυσκολία, τότε που δεν υπήρχαν μόνιμα γεφύρια, τον ανάγκαζε να γεφυρώνει το ποτάμι με πρόχειρα, αυτοσχέδια ξυλογεφύρια. Και να πως: έριχνε, στο στενότερο πέρασμα, μακριούς, ίσους κορμούς δέντρων απ’ άκρη σ’ άκρη του και τα διχάλωνε σε κοτρώνες ή σε ριζιμιές πλατανιών. Βέβαια, όταν το ποτάμι κατέβαζε, παρέσυρε τα ξυλογεφύρια και έπρεπε να στήσουν ξανά άλλα. Αυτό γινόταν από τη Μακρακώμη και πάνω, όπου η κοίτη του Σπερχειού στενεύει. Από κει και κάτω που το ποτάμι πλαταίνει πολύ ήταν αδύνατο να στεριώσουν ξυλογεφύρια, γι’ αυτό είχαν τις περαταριές, δηλαδή εύκολα περάσματα με τη βοήθεια των περατάρηδων.
Το χειμώνα, όμως, το ποτάμι είτε κατεβασμένο είτε αλλιώς έχει πολύ νερό και για να περάσει κάποιος έτσι, κινδυνεύει να παρασυρθεί στον κατήφορο και να πνιγεί. Όσο νερό κι αν είχε παλιότερα ο Σπερχειός, ο χωρικός έπρεπε, δίχως άλλο, να τον διαβεί για να πάει αποπέρα στα χωράφια του ή στ’ αμπέλια του ή να κόψει ξύλα και κλαρί στο λόγγο. Αυτή η δυσκολία, τότε που δεν υπήρχαν μόνιμα γεφύρια, τον ανάγκαζε να γεφυρώνει το ποτάμι με πρόχειρα, αυτοσχέδια ξυλογεφύρια. Και να πως: έριχνε, στο στενότερο πέρασμα, μακριούς, ίσους κορμούς δέντρων απ’ άκρη σ’ άκρη του και τα διχάλωνε σε κοτρώνες ή σε ριζιμιές πλατανιών. Βέβαια, όταν το ποτάμι κατέβαζε, παρέσυρε τα ξυλογεφύρια και έπρεπε να στήσουν ξανά άλλα. Αυτό γινόταν από τη Μακρακώμη και πάνω, όπου η κοίτη του Σπερχειού στενεύει. Από κει και κάτω που το ποτάμι πλαταίνει πολύ ήταν αδύνατο να στεριώσουν ξυλογεφύρια, γι’ αυτό είχαν τις περαταριές, δηλαδή εύκολα περάσματα με τη βοήθεια των περατάρηδων.
Για το πέρασμα, λοιπόν, ανθρώπων και φορτίων μέσα από το ποτάμι οι περατάρηδες χρησιμοποιούσαν ειδικά εκπαιδευμένα άλογα, διαλέγοντας αβαθή και ρηχά περάσματα. Τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες, σε επιλεγμένα σημεία όπου στένευε η κοίτη, στήνονταν οι περαταριές (μεγάλα ξύλινα γεφύρια), που σε μεγάλες κατεβασιές εύκολα παρασύρονταν και στήνονταν πάλι. Φυσικά, οι περατάρηδες εισέπρατταν και το ανάλογο τίμημα, ένα είδος «διοδίων». Στις μεγάλες κατεβασιές άνθρωποι και ζώα αναγκάζονταν να περιμένουν ώρες για να «πέσουν» τα νερά και πολλές φορές διανυκτέρευαν σε γειτονικά σπίτια και βοηθητικά οικήματα.
Ονομαστοί περατάρηδες στην περιοχή Σπερχειάδας-Μακρακώμης ήταν οι Χαντζαίοι, οι Σκαραφιγκαίοι, οι Γιαλαίοι, ο Σταύρος Σκαριώτης κ.ά. (Μαρτυρία του ηλικιωμένου κτηματία Ηλία Χαραυγή).
Σ’ όλο το μήκος του Σπερχειού υπήρχαν τέτοιες περαταριές. Μάλιστα, όσο πλάταινε και βάθυνε το ποτάμι, εκεί χρησιμοποιούσαν και ξύλινες σχεδίες για το πέρασμα ανθρώπων, ζώων και πραγμάτων.
Η σπουδαιότερη περαταριά με σχεδίες λειτουργούσε κοντά στο Φραντζή, εκεί που σήμερα περνάει ο αμαξιτός δρόμος. Δυστυχώς, όμως, όσο κι αν αναζήτησα κάποια σχετική φωτογραφία δεν ευτύχισα να βρω!
 |
| Ξυλογεφύρι στο Σπερχειό κοντά στον Αη-Γιώργη |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου