Ο χερόμυλος

Ο ΧΕΡΟΜΥΛΟΣ

 του Τάκη Ευθυμίου

 Αυθεντικός χερόμυλος από το Λαογραφικό Μουσείο Δικάστρου

Γνωστός απ’ τους προϊστορικούς, ακόμα, χρόνους ήταν ο χερόμυλος. Στον καιρό του Ομήρου με τους χερόμυλους άλεθαν το αλεύρι οι γυναίκες και κυρίως οι δούλες. Στα ανάκτορα του Αλκίνοου δούλευαν 50 γυναίκες και στα ανάκτορα του Οδυσσέα 12, προκειμένου ν’ αλέσουν το αλεύρι για τα παλάτια.

    Στην Αγία Γραφή συναντάμε τη Σάρρα ν’ αλέθει σιμιγδάλι στο χερόμυλο. Επίσης, το «μάνα εξ’ ουρανού» οι Εβραίοι πρώτα το άλεθαν σε χερόμυλους και ύστερα το έτρωγαν. Ο χερόμυλος ήταν χρησιμότατο εργαλείο στους Εβραίους για το λόγο αυτό ο ίδιος ο Μωϋσής απαγόρευε με νόμο την πώλησή τους.

    Αργότερα οι άνθρωποι μεταχειρίστηκαν τη δύναμη των ζώων για να κινούν μεγάλους μύλους και έπειτα τους ανεμόμυλους και νερόμυλους.

    Ας δούμε, όμως, τι ήταν και πως χρησιμοποιούνταν ο χερόμυλος, που παλιά είχαν όλες σχεδόν οι αγροτικές οικογένειες για οικιακή χρήση, Αποτελούνταν από δυο μεγάλες πέτρες. Η αποκάτω ήταν σταθερή και πελεκημένη στη μέση ώστε να σχηματίζει γούρνα και η αποπάνω ήταν ημισφαιρική με μια τρύπα στη μέση. Εκεί διχάλωναν σφιχτά μια λούρα που την έπιαναν με το δεξί χέρι και την έφερναν γύρες. Στην κάτω μυλόπετρα έριχναν κάνα δυο χούφτες σιτάρι ή ότι άλλον καρπό ήθελαν ν’ αλέσουν και στη συνέχεια γύριζαν την πάνω πέτρα που σιγά – σιγά έτριβε τους σπόρους και του έκανε αλεύρι που έπεφτε πάνω σ’ ένα άσπρο πανί που τοποθετούσαν κάτω από το χερόμυλο.

    Το άλεσμα με χερόμυλο ήταν κοπιαστική δουλειά για τη γυναίκα, αλλά τι να κάνει, έπρεπε να ζυμώσει το ψωμί της φαμίλιας.

   Ευτυχώς, αργότερα, ο νερόμυλος απάλλαξε τη γυναίκα απ’ αυτό το βάσανο!